Een Gronings Kerstverhaal

Maria liep de tuin in en hing beddengoed op de lijn. Het was april, best fris nog, maar het waaide en dat droogde lekker. Toen ze klaar was keek ze, zoals altijd, even over het land.

Zij en haar vriend Jozef, timmerman en zzp-er, woonden sinds kort in een kleine boerderij in het buurtschap Finsterwolderhamrik. Maria hield van de weidsheid van de polder, al was ze bang voor onweer. Als Jozef met een moeilijk gezicht in de verte tuurde en zei: ,,De Dollard pakt hem nait’’, kroop ze in de meterkast.

De jonge vrouw wilde net naar binnen om met het eten te beginnen toen de wind opstak. Het werd ineens heel warm en ze voelde iemand in haar nabijheid.

Marcel Hensema

Ze zag een verschijning. Lijkt wel wat op Marcel Hensema, dacht ze direct.

,,Klopt’’, zei de verschijning, ,,hoor ik vaker.’’

,,Hoe weet jij wat ik denk?’’, vroeg Maria, die niet benauwd was aangelegd.

,,Ik ben een engel. We kunnen gedachten lezen’’, zei de engel.

,,Own’’, zei Maria, ,,dat is wel gemakkelijk zeker?’’

,,Niet altijd’’, zei de engel weer, ,,Het is net Twitter. Je komt om in de informatie, maar er zit weinig tussen waar je echt wat mee kunt. Maar goed, daar kom ik niet voor. Mijn naam is Gabriël en ik heb een boodschap.’’

,,Voor mij? Hoe bedoel je? Is dit voor Banana Split of zo? Staat Frans Bauer hier om de hoek?’’

,,Dat programma bestaat al lang niet meer’’, onderbrak Gabriël haar, ,,maar laat me het even uitleggen. Ik kom namens Hij wiens naam steeds minder genoemd wordt. Als ik straks weg ben, ben jij zwanger van een zoon en je moet hem Jezus noemen.’’

#metoo

,,Hohoho’’, zei Maria, ,,wat zullen we nou beleven? Ik ken jou niet en dit is heel intimiderend. Dit lijkt me een gevalletje #metoo. Los van dat het je geen reet aangaat: het is iets dat Jozef en ik zelf ook nog even zullen beslissen.’’

,,Ik snap je reactie’’, zei Gabriël, ,,maar geloof me: je hebt geen keus. Het zit zo: het gaat niet goed met de wereld. Dat zal geen verrassing zijn. Trump, Kim Jong-Un, Poetin, Erdogan, Assad, al die mannen slaan op hol. En je noemde het zelf al even: er bestaat iets als #metoo. Iemand moet weer orde op zaken stellen en de mens vertellen waar het om gaat. Liefde, omdenken om elkaar, betere zorg, goed openbaar vervoer en onderwijs, zeg de simpele basisdingen.’’

,,Je staat hier in Finsterwolderhamrik’’, constateerde Maria droog, ,,volgens mij moet je in Den Haag zijn, Blaricum of zo, daar wonen mensen waar je meer aan hebt.’’

Gabriël

,,Juist nieat’’, vervolgde Gabriël, ,,het is een en al jakkerderij daar. Een kind heeft baat bij rust, reinheid en regelmaat. Bovendien is hier bijna geen bereik, dus Jezus zit straks niet de hele dag te gamen. Hij kan in alle rust opgroeien. Maar ik praat een beetje voor mijn beurt. Het wijst zich allemaal vanzelf. Het gaat om de zoon van God. Die is redelijk vroeg zelfstandig.’’

Maria vond Gabriël maar een rare vogel en zei eerst niks tegen Jozef. Pas toen de jonge vrouw een week later toch zwanger bleek vertelde ze wat er was gebeurd. Plus dat Gabriël het een onbevlekte ontvangenis noemde.

De timmerman geloofde er geen biet van: ,,Op de LTS heb ik bij biologie niet altijd even goed opgelet, maar ik weet wel dat DIT niet kan. Een engel die op Marcel Hensema leek? Ik vind dit heel vreemd, Maria.’’

Stiefkop

De twee kregen ruzie. Hij noemde haar een hoer. Zij vond hem een stiefkop, met klei tussen de oren in plaats van verstand.

,,Come on nou toch Maria’’, zei Jozef, ,,Zwanger raken kan maar door één ding en dat hebben nog niet gedaan.’’

,,Dat’’, kaatste ze terug, ,,is dus niet waar. Jij weet net als ik wat vroeger gebeurde. Bij mijn eigen moeder zelfs. Die had ook ineens een dikke buik. Toen meneer pastoor er naar vroeg zei haar vader, mijn opa, dat de onderbroeken van zijn dochter en die van de knecht te dicht naast elkaar op de waslijn hadden gehangen. Zeker weten dat het ook in jouw familie is gebeurd.’’

Toen zweeg Jozef. Want dat klopte. Zijn gevoel zei ook wel dat Maria te vertrouwen was, maar dit was hem net even te veel New Age.

,,Je hoeft het niet te snappen’’, besloot Maria, ,,als je me maar gelooft.’’

Alvorens hij in de schuur verdween, draaide Jozef zich even om: ,,Ik geloof je. Maar één ding: als het via onderbroeken gaat is het dus een bevlekte ontvangenis.’’

De Moezel

De weken erop waren niet gemakkelijk, maar ze kwamen er uit, mede dankzij relatietherapie. Ze trouwden in de zomer, gingen op huwelijksreis naar de Moezel en na de vakantie begon Jozef aan de kinderkamer.

Die was in de herfst klaar en des te dichter het bij december kwam, des te dikker de buik van Maria. Ze kwam tot weinig meer, moest er ’s nachts vaak uit en Jozef zag een keer kokhalzend dat ze een kroket met chocopasta en twee rolmopsen naar binnen werkte.

De laatste weken verliepen rustig, tot de 24^e plots een uitnodiging voor een volkstelling in de bus viel. De provincie wilde dat iedereen zich liet inschrijven op het gemeentehuis in zijn of haar geboorteplaats. Voor hun beiden was dat Winschoten.

Het had met de gemeentelijke herindeling te maken begrepen ze uit de brief, al snapten ze weinig van termen als ‘burgerparticipatie’ en ‘bestuurlijke efficiëntieslag’.

Belachelijk, vond Jozef: ,,Het is net als met de verkiezingen. We sturen sondes naar Mars, maar stemmen moet nog met rode potlood. Omdat de pervinzie de boel laat verslonzen, moeten wij naar Winschoten voor een volkstelling? Waar zijn ze mee bezig?’’

Toen Jozef nog eens goed naar de uitnodiging keek, zag hij dat die de 15^e al verstuurd was en dat de telling voor de kerstvakantie klaar moest zijn.

Zonnepanelen

Ze moesten dus direct gaan. Wie zich niet voor de 25^e liet registreren kreeg het jaar erop problemen met aanvragen. De twee wilden niet dat hun vergunningen voor het kappen van de zieke beuken en zonnepanelen op het dak in gevaar kwamen.

Maar net toen Maria naar het busje van Jozef wilde lopen kwam hij weer binnen: ,,Klotending. Dynamo kapot. Daar zou ik in de kerstvakantie even naar kijken.’’

,,En nu?’’, vroeg Maria.

,,Geen idee. Buren zijn er niet.’’

,,Tractor?’’, opperde Maria, meer voor de grap.

Jozef schudde zijn hoofd: ,,versnellingsbak ligt er onder weg.’’

,,Je gaat me niet vertellen dat we moeten lopen’’, vroeg Maria angstig.

,,Nou…’’, begon haar man, ,,…zover is Winschoten niet. Zo’n twaalf kilometer. We hebben de ezel nog. Loop ik wel, kun jij daar op zitten.’’

,,Ja doag’’, zei Maria, ,,ik bin toch geen Otto.’’

Een belachelijk idee ja, maar ze wist niks beters.

De tocht viel mee. Het sneeuwde licht, het land lag er prachtig bij en ze liepen in dik vier uur via Ganzedijk, Finsterwolde, Ekamp, Oostereinde en Beertsterweg naar het gemeentehuis. Het had sneller gekund, maar Maria moest steeds plassen.

Rozenstad

Het registreren ging vlotjes, maar toen ze op huis aan wilden zagen ze dat het wel erg hard sneeuwde. Jozef en Maria konden beter in de Rozenstad overnachten. Maar dat was een probleem. Of beter: ‘een uitdaging’. Want Royal York en Hotel Victoria zaten vol, evenals alle AirBnB-adressen, zag Jozef op de iPad. Hij zuchtte: ,,Dan kan ik maar één ding bedenken. Toch terug.’’

,,Ah nee’’, zuchtte Maria, ,,Ik ben bekaf.’’

Achteraf hadden ze natuurlijk in het ziekenhuis terecht gekund, maar achteraf kijk je een koe in de kont. Het kwam geen moment in hen op. Op de weg terug maakte Jozef, gedesoriënteerd door de hevige sneeuwval, de fout om op het Oostereinde naar rechts te gaan, in plaats van links. Pas bij de velden van Thos hadden ze door dat ze in Beerta waren.

Hij hervond zich snel: ,,Maakt niet uit. Vanaf de Hoofdstraat is het Oudeweg, linksaf Wiegersweg, rechtsaf andere Hoofdweg, dan richting Modderland en dat is al zowat Finsterwolderhamrik. ‘t Is niet eens zover om.’’

Maar zover kwamen ze niet.

,,Jozef’’, schreeuwde Maria op de Oudeweg, ,,het komt.’’

,,Wat?’’, vroeg Jozef.

,,Ja, wat dacht je?’’

Stadskudde Oldambt

Fuckerdefuck, dacht Jozef. Hij keek om zich heen, zag een schuur en herinnerde zich dat de Stadskudde van Oldambt of Hoogezand hier ergens stond. Geen Royal York, wel droog en warm. De grote deur bleek open en hij vleide Maria in het stro. Niks te vroeg, want de weeën waren begonnen.

Wat Jozef en Maria niet wisten was dat loonwerkers voor in de boerderij aan de kerstborrel zaten. Die hoorden niks van Maria’s gekerm, want Arrow Classic Rock stond keihard aan, maar ineens verscheen Gabriël in de kleine kantine.

,,Hé, Marcel Hensema’’, zei één van de jongens.

,,Du-hu’’, zei Gabriël, ,,jullie moeten helpen. In de stal is een bevalling bezig.’’

,,Zeker weer asielzoekers’’, schamperde een ander.

,,Nee mienjonge’’, sneerde Gabriël, ,,het gaat hier om de geboorte van de Messias.’’

Borrel

Een van de loonwerkers rende snel naar het huis van de schapenboer. Diens vrouw was vroeger verpleegkundige geweest. In de stal nam zij de regie, ging bij Maria zitten en stuurde Jozef naar de kantine: ,,Neem jij maar even een borrel.’’

Het werden er twee, drie en vier en toen Jozef een enorme schreeuw hoorde rende hij terug naar de stal. Daar vond hij Maria, spierwit, maar glimlachend en met een baby in haar armen. Zijn zoon. Hun zoon. Jezus. De zoon van God.

Een oude voederbak diende als wieg. Er was niks beters. Aangezien ook het bereik in Beerta slecht was, moest een van de jongens op de quad naar Winschoten, om bij de Huisartsenpost luiers en doeken te halen. De knaap kwam niet ver. Op de Oudeweg werd hij staande gehouden door drie Duitsers.

Ben Feringa

In halfbakken Nederlands zeiden ze dat ze verdwaald waren. Het bleken drie hoogleraren van de universiteit in Oldenburg die op weg waren naar de stad, voor een werkweek met Nobelprijs-winnaar Ben Feringa. Hun auto had een lekke band.

De bedoeling was naar Winschoten te lopen, maar toen ze een heldere ster boven Beerta zagen, werd dat hun oriëntatiepunt. Daar was immers iets aan de hand. Een belangrijke gebeurtenis. Als wetenschapper wist je dat.

,,Feringa kan warten’’, zei een van hen, ,,Ein Geburt ist viel wichtiger.’’ De drie knielden bij de voederbak. Ze hadden mirre, wierook en goud bij zich, bedoeld voor proefnemingen, maar omdat ze niet met lege handen wilden staan, gaven ze dat aan Maria. ,,Hartstikke bedankt’’, zei ze, ,,komt vast een keer van pas.’’

Duits

,,Ich will nicht zeuren’’, begon de vrouw van de schapenboer in haar beste Duits, ,,maar Mutter und Kind mussen erst roesten. Zie kommen der wel aus, doch?’’

Ze wilde het jonge gezin onderbrengen in haar huis, maar toen ze zich omdraaide, zag ze dat ze dat het drietal in slaap was gevallen. Het uitgeputte gezin lag tot de volgende dag in diepe rust. Alleen Jozef werd een keer wakker. Hij riep: ,,De Dollard pakt hem nait’’ en sliep weer verder.

Het Gronings Kerstverhaal is voorgelezen op zondag 24 december 2017 in het speciale kerstprogramma van RTV GO, de lokale omroep van de gemeente Oldambt.